Cách Curitiba (Brazil) phát triển thành đô thị xanh
Nếu bạn cho rằng thành công của quy hoạch đô thị phụ thuộc chủ yếu vào tăng trưởng kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống, thì hãy xem xét về Curitiba. Thành phố này, với dân số khoảng 3 triệu người, nổi tiếng trên toàn cầu với hệ thống xe buýt nhanh BRT vô cùng hiệu quả, mô hình đã được hơn 70 thành phố tại châu Á thực hiện. Không chỉ thế, với sức sáng tạo, can đảm và trách nhiệm của phòng thí nghiệm đô thị nhân loại Curitiba, lãnh đạo cấp cao ở đây đã giải quyết một loạt vấn đề đô thị như: ngập lụt, xử lý rác thải, xây dựng nhà ở xã hội và bảo tồn di sản.
Thành phố Curitiba ở Brazil là một minh chứng cho thấy việc chi phí không phải là rào cản trong việc quy hoạch, phát triển và quản lý đô thị có tính sinh thái và mục tiêu phát triển. Thành phố đã thực hiện một môi trường đô thị bền vững thông qua phương pháp quy hoạch tích hợp. Thay vì phát triển không kiểm soát, Curitiba tập trung vào việc phát triển đô thị theo những trục chiến lược, khuyến khích đầu tư vào khu dân cư và thương mại mật độ cao dựa trên kế hoạch tổng thể và sử dụng đất. Thành phố đã phát triển một hệ thống xe buýt có chi phí hợp lý nhưng đột phá, thay vì xây dựng các tuyến đường sắt tốn kém và mất thời gian. Hệ thống xe buýt hiệu quả của Curitiba phục vụ toàn bộ khu vực đô thị và có tỷ lệ sử dụng giao thông công cộng (xe buýt) lên đến 45%. Tắc nghẽn giao thông đã giảm, giúp giảm tiêu thụ nhiên liệu và cải thiện chất lượng không khí. Diện tích mảng xanh đã được mở rộng, chủ yếu là các công viên để chống ngập lụt, thúc đẩy thông qua các quy định khuyến khích việc chuyển giao quyền phát triển để bảo vệ không gian xanh và di sản văn hóa. Với sự tập trung vào việc tạo cửa hàng và các tiện ích đô thị ở trung tâm và dọc theo các trục mật độ cao, khu trung tâm không xe hơi của Curitiba đã trở nên thân thiện hơn với việc đi bộ, sống động hơn và hấp dẫn hơn đối với cư dân. Tỉ lệ tội phạm cũng đã giảm đi. Đồng thời, cơ hội tham gia các hoạt động môi trường và chương trình giáo dục đã được mở rộng, đặc biệt là đối với người dân nghèo.
Diện tích xanh đã tăng lên từ dưới 1 mét vuông/người vào những năm 1970 lên 51.5 mét vuông/người hiện nay. Curitiba hiện có 34 công viên, và diện tích xanh chiếm khoảng 18% diện tích đất đô thị. Đường dành cho xe đạp đã được xây dựng dọc theo các con đường và trong các công viên với tổng chiều dài khoảng 120 km. Mặc dù diện tích công viên được mở rộng, những thành phố lại gặp khó khăn trong việc chi tiêu cho việc duy trì các khu vực cỏ. Do đó, một giải pháp được áp dụng là việc nuôi cừu trong các công viên thay vì thuê người cắt cỏ. Điều này không chỉ tạo ra nguồn phân bón tự nhiên, mà còn giúp giảm 80% chi phí duy trì và tạo dựng hình ảnh sinh thái cho thành phố.
Curitiba có nhiều cây xanh, với khoảng 300.000 cây được trồng dọc theo các con đường để tạo bóng mát và giảm hiện tượng tỏa nhiệt. Cây xanh cũng hấp thu chất ô nhiễm và CO2, giữ lại khoảng 140 tấn CO2 mỗi hecta trong các khu rừng bảo tồn, giúp giảm tác động của biến đổi khí hậu. Bóng mát từ cây cũng giúp làm mát tòa nhà và môi trường, tiết kiệm năng lượng. Thành phố đã đưa ra các biện pháp khuyến khích trồng cây xanh như việc bồi thường cho việc trồng cây, giảm thuế, và trao đổi quyền phát triển giữa các khu vực đô thị và rừng. Quy định này được quản lý bởi IPPUC (Institute for Research and Urban Planning of Curitiba), giúp giảm chi phí tái định cư và bảo tồn môi trường.
Ngoài ra, Curitiba đã tiến hành những đổi mới trong việc quản lý chất thải rắn. Trước tình trạng bãi rác quá tải và sự thiếu hụt tài chính cho việc xây dựng lò đốt rác, thành phố đã phát triển các chương trình quản lý chất thải độc đáo dựa trên sự tham gia của cộng đồng thay vì đầu tư vào cơ sở hạ tầng mới. Điều đáng chú ý là những chương trình này không chỉ giảm lượng rác thải mà còn tạo ra cơ hội cho người nghèo, điều này phản ánh một trong những mục tiêu chính của thành phố.
Curitiba, còn được biết đến là "thủ đô xanh" của Brazil, tự hào với việc tái chế khoảng 70% lượng chất thải để tạo năng lượng tái sử dụng hoặc sản phẩm. Ngoài hệ thống giao thông công cộng xuất sắc, thành phố này còn có 14 khu rừng và 16 công viên trong lòng đô thị. Chính quyền địa phương đã triển khai các chương trình đổi vật liệu tái chế lấy đồ ăn nhẹ, tiền mặt, và các phần thưởng khác nhằm duy trì sự sạch sẽ và đẹp mắt của thành phố. Curitiba, thành phố ở miền nam Brazil, đã trở thành một biểu tượng của sự phát triển đô thị xanh và bền vững. Với các biện pháp như quản lý rừng, hệ thống giao thông công cộng hiệu quả và sử dụng đất đai bền vững, Curitiba đã tạo ra một môi trường sống lý tưởng cho cộng đồng. Thành công của Curitiba đã chứng minh rằng việc bảo vệ môi trường có thể kết hợp hoàn hảo với sự phát triển kinh tế.