Nhắc đến những làng gốm trứ danh Việt Nam, ta không thể bỏ qua làng gốm Lái Thiêu tại Bình Dương. Với bề dày lịch sử hơn 300 năm, gốm Lái Thiêu nổi tiếng với những sản phẩm gốm sứ tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam. Làng gốm Lái Thiêu đã trở thành điểm đến thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
1. Nguồn gốc và lịch sử hình thành
Làng nghề gốm sứ Lái Thiêu, tọa lạc tại thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương, từ lâu đã nổi tiếng khắp nơi và trở thành một trong những trung tâm gốm sứ quan trọng của vùng Nam Bộ. Theo truyền miệng, làng nghề gốm Lái Thiêu ra đời vào những năm cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, gắn liền với sự di cư của người Việt gốc Hoa đến vùng đất này.
Với nguồn nguyên liệu dồi dào, đặc biệt là đất sét cao lanh và củi đốt dễ khai thác, cộng thêm bàn tay khéo léo của những người thợ thủ công, gốm Lái Thiêu đã nhanh chóng phát triển và khẳng định được chất lượng vượt trội.
2. Nét đặc trưng của làng gốm Lái Thiêu
Khác với những làng gốm khác tập trung vào sản xuất đồ trang trí, gốm Lái Thiêu chủ yếu sản xuất các vật dụng gia đình, phục vụ nhu cầu thiết yếu trong sinh hoạt. Chính sự tiện dụng và tính thẩm mỹ cao đã giúp gốm Lái Thiêu chinh phục được người tiêu dùng.
2.1 Chất liệu và kỹ thuật sản xuất
Gốm Lái Thiêu được làm từ đất sét cao lanh khai thác tại địa phương, kết hợp với các nguyên liệu phụ khác như tro trấu, đá thạch anh... tạo nên độ bền chắc và sáng bóng cho sản phẩm. Kỹ thuật nung gốm độc đáo với nhiệt độ cao (khoảng 1200 - 1300 độ C) giúp cho gốm Lái Thiêu có độ cứng cao, chịu được nhiệt tốt và không bị thấm nước.
2.2 Kiểu dáng và trang trí
Gốm Lái Thiêu có kiểu dáng đa dạng, phong phú, từ đơn giản đến cầu kỳ, tinh tế. Các sản phẩm gốm Lái Thiêu thường được trang trí với các hoa văn truyền thống như rồng phượng, hoa lá, chữ thư pháp... thể hiện sự tinh tế và sang trọng.
2.3 Màu sắc
Màu sắc là một trong những yếu tố tạo nên sức hút và sự độc đáo cho gốm Lái Thiêu. Khác với nhiều làng gốm khác thường tập trung vào một vài màu sắc chủ đạo, gốm Lái Thiêu mang đến sự đa dạng và phong phú trong bảng màu men của mình. Màu sắc chủ đạo của gốm Lái Thiêu là màu nâu đất, màu vàng rơm và màu xanh lục. Ngoài ra, gốm Lái Thiêu còn có nhiều màu sắc men khác nhau như: men trắng, men nâu, men xanh, men rạn, men da lươn,... Mỗi màu sắc men mang một vẻ đẹp riêng, tạo nên sự phong phú và đa dạng cho sản phẩm gốm Lái Thiêu.
Sự đa dạng về màu sắc men góp phần tạo nên nét độc đáo và riêng biệt cho gốm Lái Thiêu, giúp sản phẩm gốm Lái Thiêu trở nên đa dạng và phong phú, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ đa dạng của người tiêu dùng.
3. Cách phân biệt gốm sứ Lái Thiêu thật và giả
Trên thị trường hiện nay, có xuất hiện nhiều sản phẩm gốm Lái Thiêu giả, chất lượng kém. Dưới đây là một số cách để phân biệt đồ gốm Lái Thiêu thật và giả:
| Đặc điểm |
Gốm sứ Lái Thiêu thật |
Gốm sứ Lái Thiêu giả |
| Chất liệu |
Được làm từ đất sét đặc biệt tại địa phương, có độ dẻo mịn cao, nung ở nhiệt độ cao nên sản phẩm rất cứng, bền và có khả năng chịu nhiệt tốt |
Được làm từ đất sét pha tạp chất, nung ở nhiệt độ thấp nên sản phẩm thường mềm, dễ vỡ và không chịu được nhiệt độ cao |
| Men gốm |
Men gốm Lái Thiêu thật thường bóng, mịn và đều màu |
Màu men sẫm, không bóng, mịn và dễ bong tróc |
| Họa tiết trang trí |
Thường được trang trí với các họa tiết hoa văn độc đáo, tinh xảo và sắc nét, mang đậm dấu ấn văn hóa của vùng đất Nam Bộ. |
Thường có các họa tiết hoa văn đơn giản, không tinh xảo và sắc nét. |
| Âm thanh |
Khi gõ nhẹ vào gốm Lái Thiêu thật sẽ nghe thấy tiếng thanh, vang |
Khi gõ nhẹ vào gốm Lái Thiêu giả sẽ nghe thấy tiếng đục, khàn |
| Giá cả |
Giá cao |
Giá rẻ |
Ngoài ra, có thể dựa vào một số dấu hiệu khác để phân biệt gốm Lái Thiêu thật và giả như chữ ký của nghệ nhân hoặc tem nhãn của làng nghề.
4. Gốm Lái Thiêu - Nỗ lực gìn giữ và phát triển giữa muôn vàn thử thách
Trải qua bao thăng trầm của thời gian, làng nghề gốm Lái Thiêu cũng không tránh khỏi những khó khăn và thách thức. Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa, sự cạnh tranh gay gắt từ các sản phẩm công nghiệp và việc thu hút nguồn nhân lực trẻ khiến cho làng nghề dần mai một.
Tuy nhiên, lửa nghề vẫn âm ỉ cháy trong trái tim của những người thợ thủ công tâm huyết. Họ không ngừng sáng tạo, cải tiến kỹ thuật sản xuất để cho ra đời những sản phẩm mới, đáp ứng nhu cầu thị trường hiện đại. Nổi bật là việc ứng dụng các kỹ thuật mới như nung gốm điện, lò gas, kết hợp với các nguyên liệu mới như men gốm, màu vẽ... Nhờ những nỗ lực này, thương hiệu gốm Lái Thiêu không chỉ được ưa chuộng trong nước mà còn được xuất khẩu sang nhiều quốc gia trên thế giới như: Nhật Bản, Mỹ, Canada, Pháp, Đức. Gốm Lái Thiêu đã trở thành biểu tượng cho tinh hoa văn hóa của vùng đất Nam Bộ, là niềm tự hào của người dân địa phương và là một điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.
Với những nỗ lực bảo tồn và phát triển, làng nghề gốm Lái Thiêu hứa hẹn sẽ tiếp tục giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống, đưa sản phẩm gốm Lái Thiêu vươn xa hơn nữa trên thị trường quốc tế, góp phần khẳng định vị thế của gốm sứ Việt Nam trên bản đồ gốm sứ thế giới.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
