Những thập niên trước năm 1975, những chiếc xích lô máy là phương tiện giao thông công cộng phổ biến nhất trên phố phường Sài Gòn. Ở góc độ ký ức đô thị, hẳn nhiều người không bao giờ quên hình ảnh gần gũi ấy. Đặc biệt, Sài Gòn là nơi duy nhất trên thế giới xuất hiện loại hình giao thông này.
Khoảng cuối những năm 1940, sau khi kết thúc chiến tranh thế giới thứ hai, Pháp quay trở lại Đông Dương với mong muốn phục hồi và phát triển Sài Gòn. Để đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa tăng mạnh vào thời điểm này, Pháp đã nhập khẩu nhiều loại thiết bị và phương tiện vận tải, trong đó có chiếc 3 bánh Triporteur Peugeot. Xe Triporteur Peugeot, được sản xuất tại Pháp, ban đầu được thiết kế để vận chuyển hàng hóa với sức chứa lớn. Đây gần như là một phiên bản gần giống như "xe ba gác" ngày nay. Tuy nhiên, sau đó, người ta đã tiến hành cải tiến, biến chiếc xe này từ việc vận chuyển hàng hoá thành phương tiện chở người. Với cấu trúc tương tự như xích lô đạp nhưng sử dụng động cơ, nó được biết đến với cái tên "xích lô máy".
Phương tiện này có cấu trúc 2 phần, phần trước khung xe được thiết kế bằng thép uốn, có băng đệm làm chỗ cho khách ngồi, dưới ghế nệm là khoảng trống chứa dụng cụ sửa chữa và bảo trì xe, ngoài ra còn có xăng nhớt, ruột xe và tấm bạt che phía trước cho hành khách nếu trời đổ mưa. Ở hai bên hông ghế sẽ được lắp thêm bộ khung thép bọc, gắn trên đó là mái che bằng vải dầu, có thể dễ dàng bật gấp để che mưa, che nắng cho khách. Phần sau của xe chính là toàn bộ động cơ nguyên thủy của xe 3 bánh Triporteur Peugeot.
Buổi sáng tinh mơ, khi những quán cà phê bắt đầu dọn hàng thì cũng là lúc những chiếc xích lô máy rời khỏi những con ngách nhỏ mà hoà vào cuộc sống mưu sinh. Từ khắp ngả đường, xích lô máy chở đủ loại thực phẩm, hàng hoá hoặc chở khách tỉnh xa lên Sài Gòn.
Về đêm, tiếng động cơ của xích lô máy vẫn vang vọng đều trên mọi ngóc ngách Sài Gòn. Một mẹ bầu vội vàng trên đường đến nhà hộ sinh hay những cô gái xuân thì trong tà áo dài phấp phới vẫy xe đi dạo phố, …
Những ngày Tết, xích lô máy cùng tiếng động cơ như mang mùa xuân về trên phố phường Sài Gòn. Cứ độ mùng 1 Tết, ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh một chiếc xích lô máy chở cả một đoàn thê tử, áo quần xúng xính đến hiệu ảnh trên đường Nguyễn Huệ mà làm vài bộ ảnh kỷ niệm. Đây dường như là hình ảnh khó quên tại thời điểm đó. Những chiếc xích lô máy cứ thế mà đi vào tiềm thức của người dân Sài Gòn tự lúc nào không hay. Những chuyến xích lô đã trở thành hình ảnh kỷ niệm trong một phần đời xưa cũ của người dân Sài Gòn.
.jpg)
Tuy nhiên, đến khoảng thập niên 1960, những chiếc xe lam dần du nhập vào Sài Gòn. Xe lam có khoang rộng hơn, sức chứa lớn hơn, thêm vào đó, số tiền chi trả cho phương tiện này rẻ hơn so với xích lô máy. Từ sau năm 1975, xảy ra tình trạng khan hiếm dầu nên ta khó có thể bắt gặp những chiếc xích lô máy trên đường phố Sài Gòn nữa.
Xích lô máy bây giờ cũng là quá khứ, cái quá khứ vất vả có thể nhiều người muốn lãng quên đi. Nhưng trong tiềm thức của hầu hết người dân Sài Gòn, đó là hình ảnh của Sài Gòn xa xưa, Sài Gòn một thời để nhớ.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
