Nét đẹp tinh thần trong trang phục Chăm Islam ở Nam Bộ

Dưới bức tranh nắng vàng phủ lên miền Nam Bộ, những bóng dáng của người Chăm Islam tựa như những cánh hoa thanh tao, đẹp mơ màng trong trang phục truyền thống trắng tinh khôi. Mang đậm dấu ấn tín ngưỡng và bản sắc riêng biệt, trang phục Chăm Islam không chỉ là tấm áo che thân mà còn là biểu tượng cho giá trị tinh thần và nét đẹp văn hóa độc đáo của cộng đồng này.
 

Để hiểu sâu hơn về thế giới đầy màu sắc ẩn chứa trong từng tà áo Chăm Islam, chúng tôi có vinh dự được trò chuyện với PGS.TS. Phú Văn Hẳn, chuyên gia nghiên cứu văn hóa Chăm, nguyên Phó Viện trưởng (Tổ Trưởng tổ công tác Tây Nam Bộ). PV Minh Phương đã đặt ra câu hỏi sâu sắc về văn hóa trang phục truyền thống của người Chăm Islam ở Nam Bộ, và PGS.TS. Phú Văn Hẳn đã chia sẻ những góc nhìn đầy sáng tạo và thú vị.

PV Minh Phương: Xin chào PGS.TS. Phú Văn Hẳn, cảm ơn ông đã dành thời gian cho buổi phỏng vấn ngày hôm nay. Ông có thể chia sẻ về văn hóa trang phục truyền thống của người Chăm Islam ở Nam Bộ được không ạ?
PGS.TS. Phú Văn Hẳn: Xin chào bạn Minh Phương. Văn hóa trang phục của người Chăm Islam ở Nam Bộ là một nét đẹp độc đáo, thể hiện bản sắc riêng biệt của cộng đồng Chăm. Trang phục của người Chăm không chỉ đơn thuần là che thân mà còn mang ý nghĩa tâm linh và thể hiện đẳng cấp xã hội.

PV Minh Phương: Vâng thưa phó giáo sư, điều gì khiến trang phục Chăm Islam trở nên khác biệt so với các trang phục truyền thống khác?
PGS.TS. Phú Văn Hẳn: Trang phục Chăm Islam mang đậm dấu ấn của tín ngưỡng Hồi giáo và chịu ảnh hưởng của văn hóa Chăm Pa cổ. Nam giới Chăm thường mặc áo dài (chvéa) màu trắng, rộng và dài tới gối, thể hiện sự giản dị, thanh tao. Áo có cổ cao, xẻ ngực và được cài nút, tượng trưng cho sự trang trọng và lịch sự. Quần của nam giới Chăm là xà rông, được dệt từ vải mềm mại với nhiều màu sắc và họa tiết, mang ý nghĩa gắn kết với cộng đồng. Nam giới Chăm đội nón songkok màu đen hoặc trắng, thể hiện sự trang trọng.
 

PV Minh Phương: Còn trang phục của phụ nữ Chăm Islam thì sao, thưa phó giáo sư?
PGS.TS. Phú Văn Hẳn: Trang phục của phụ nữ Chăm Islam có phần cầu kỳ và rực rỡ hơn so với nam giới. Phụ nữ Chăm thường mặc áo dài màu trắng (tên tiếng chăm gọi là aw kamei), rộng và dài tới gót chân, thể hiện sự thanh lịch và kín đáo. Áo có cổ cao, tay dài và được thêu thùa nhiều hoa văn tinh xảo, mang ý nghĩa cầu may mắn và hạnh phúc. Phụ nữ Chăm Islam sử dụng khăn đóng đầu (maom) để che tóc và trang trí thêm các phụ kiện như vòng cổ, vòng tay, hoa tai, thể hiện sự tinh tế và sang trọng.

PV Minh Phương: Thưa phó giáo sư, tôi nhận thấy rằng trang phục của người Chăm Islam đa phần có màu trắng. Vậy liệu đây có phải là màu sắc yêu thích của người Chăm Islam hay có ý nghĩa đặc biệt nào khác không ạ?
PGS.TS. Phú Văn Hẳn: Đúng vậy, bạn Minh Phương quan sát rất tinh ý. Màu trắng đóng vai trò chủ đạo trong trang phục Chăm Islam và mang nhiều ý nghĩa đặc biệt, không chỉ là sở thích cá nhân. Trước hết, màu trắng tượng trưng cho sự tinh khiết và thanh tao, thể hiện tâm hồn trong sáng và sự tôn kính đối với đấng Allah. Ngoài ra, màu trắng cũng biểu thị sự trang trọng và lịch sự trong các nghi lễ tôn giáo và dịp quan trọng, góp phần tạo nên bầu không khí trang nghiêm. Màu trắng còn tượng trưng cho sự gắn kết cộng đồng, khi mọi người cùng mặc trang phục trắng thể hiện sự đồng lòng và hòa hợp trong các hoạt động chung.

PV Minh Phương: Vâng, tôi cũng nhận thấy rằng màu trắng không chỉ mang lại vẻ tinh khiết, trang nhã mà còn tạo cảm giác mát mẻ, dễ chịu cho người mặc, phù hợp khí hậu Nam Bộ, đúng không thưa phó giáo sư?
PGS.TS. Phú Văn Hẳn: Đúng vậy. Khí hậu Nam Bộ rất nóng bức và màu trắng giúp phản chiếu ánh nắng mặt trời, giảm bớt cảm giác oi bức. Ngoài ra, chất liệu vải trắng thường dùng trong trang phục Chăm Islam có khả năng thấm hút mồ hôi tốt, tạo cảm giác thoải mái và dễ chịu cho người mặc, rất phù hợp với điều kiện thời tiết nơi đây.

PV Minh Phương: Phó giáo sư có thể cho biết cuộc sống hiện đại có tác động như thế nào đến trang phục truyền thống Chăm Islam không ạ?
PGS.TS. Phú Văn Hẳn: Trong thời đại hiện đại, trang phục truyền thống của người Chăm Islam đang phải đối mặt với nhiều thách thức và biến đổi. Giao thoa văn hóa, thay đổi lối sống và yếu tố kinh tế đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình này. Tuy nhiên, trang phục truyền thống vẫn giữ được sự quan trọng trong các nghi lễ, sự kiện đặc biệt, và cộng đồng đang nỗ lực để bảo tồn và phát triển giá trị của chúng thông qua các hoạt động giáo dục và văn hóa.

PV Minh Phương: Xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Phú Văn Hẳn đã dành thời gian chia sẻ những thông tin quý giá về văn hóa trang phục Chăm Islam. Văn hóa trang phục của người Chăm Islam ở Nam Bộ là một nét đẹp độc đáo, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa Việt Nam.

Câu Hỏi Thường Gặp

Bài viết liên quan